Living Library op school
Living Library op school
Introductie
We organiseren graag Living Libraries op scholen. Op de basisschool kan dat voor groep 7 en 8. Ook gaan we graag naar middelbare scholen en naar het HBO en het MBO. Scholieren en studenten kunnen zo op een laagdrempelige manier meer leren over diversiteit en inclusie, door simpelweg in gesprek te gaan met onze levende boeken.
Vooroordelen
Ieder levend boek heeft persoonlijk te maken met een bepaald vooroordeel. Zo kun je in gesprek gaan met een transgender persoon, iemand met autisme, een vluchteling, een rolstoelgebruiker of een ex-gedetineerde. In een open gesprek mag alles gevraagd en besproken worden, zolang het maar met respect gebeurt. Zo kunnen vooroordelen worden doorbroken. We zorgen altijd voor levende boeken van verschillende ‘genres’, bijvoorbeeld rondom gezondheid, seksualiteit, gender en etniciteit.
Doelen
Het primaire doel van de Living Library is om vooroordelen te verminderen. Iedereen heeft vooroordelen, dat is heel normaal. Maar we willen daar graag bewustzijn over creëren. Door in gesprek te gaan leer je nieuwe dingen, vanuit een persoonlijk perspectief. Iedereen kan zelf een levend boek kiezen, bijvoorbeeld omdat je weinig van een onderwerp weet of omdat je iemand kent die ook met dat onderwerp te maken heeft. Of je bent gewoon benieuwd naar een bepaald onderwerp. Zo hoor en lees je misschien veel over transgender personen, maar heb je wel eens gesproken met een trans persoon?
Bewezen impact
Onderzoek van onder andere het Kennisplatform Inclusief Samenleven heeft uitgewezen dat de huidige manier van veel antidiscriminatie-methoden op (basis)scholen niet voldoende effect hebben of zelfs contraproductief werken. Tijdens deze lessen wordt vaak de nadruk gelegd op stereotypen en zo worden deze onbewust juist versterkt. Een bewezen manier die effectief is voor sociale inclusie is de contact theorie: het ontmoeten van iemand die wordt gerekend tot ‘de andere’ groep. Deze methode gaat er vanuit dat in gesprek gaan met mensen die persoonlijk te maken hebben met vooroordelen, empathie creëert en zo effectief vooroordelen tegengaat. Leerlingen en studenten kunnen op deze manier een positief gevoel ontwikkelen bij iemand met bijvoorbeeld een andere gender, huidskleur of culturele achtergrond. Er is veel onderzoek gedaan naar de Living Library: het is een bewezen effectieve methode. Er zijn in Nederland maar liefst vier wetenschappelijke studies naar de Living Library gedaan en deze zijn allen positief. Ook is er specifiek onderzoek verricht naar Living Library op School. Hier lees je daar meer over.
Waarom vanaf groep 7/8?
Kinderen vanaf 10 jaar gaan door een enorme sociale ontwikkeling. Ze leren in deze leeftijd in een groep te functioneren en gaan op zoek naar hun sociale identiteit: bij welke groep hoor ik? Hoe zien anderen mij? Hoe zie ik de ander? Daarnaast gaan kinderen nadenken over wat het betekent om een goed mens te zijn. Ze leren wat hun eigen normen en waarden zijn. Door kinderen in deze leeftijdsfase te bereiken kan er een basis gelegd worden voor wederzijds respect naar mensen uit ‘andere groepen’. Tien- en elfjarigen snappen wat het is om ‘anders’ te zijn en beschikken ook over de juiste sociale en emotionele vaardigheden om te leren een ander hierin te respecteren en nieuwsgierig te worden naar wie de ander nou eigenlijk echt is.
Praktisch
We gaan altijd in gesprek over specifieke wensen, maar normaal gesproken duurt een Living Library ongeveer twee uur. We beginnen met een centrale introductie, waarna de leerlingen of studenten tegelijkertijd in gesprek gaan met de levende boeken, in groepjes van maximaal 5 mensen per levend boek. De lezers kiezen zelf hun boek, afhankelijk van hun voorkeuren. Na een korte pauze begint de tweede gespreksronde, waarbij de scholieren of studenten een nieuw boek kunnen kiezen. Tot slot is er een gezamenlijke, plenaire afsluiting met een reflectiemoment. Een groepsgesprek met een levend boek duurt normaal 25-30 minuten en kan eventueel worden verlengd met 10 minuten. Het verdient aanbeveling dat mensen twee gesprekken voeren. Het is echter ook mogelijk dat er voor de tweede gespreksronde nieuwe mensen binnenkomen. Logischerwijze wordt de introductie dan herhaald.
Voor groep 7/8
De leerlingen van groep 7/8 (of in de leeftijd 10-12 jaar op de basisscholen waar andere groepen gehanteerd worden) gaan de leerlingen in de week vooraf aan de slag met de door ons ontwikkelde opdrachten rondom vooroordelen. Dit zijn korte opdrachten en zullen max. drie uur in beslag nemen. Aan het einde van de week vindt het Living Library event dan plaats.
Reactie van een leerling
“Ik dacht dat depressie altijd heel donker was (en ook van donkere kleuren houdt) en alleen bent. Maar nu weet ik dat het eigenlijk een soort van ziek zijn is en je weer beter kan worden.”
Onderwijsdoelen
De overheid heeft in Nederland kerndoelen opgesteld, die scholen dienen te volgen. Voor het primair onderwijs is kerndoel 38 van belang:
“De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.”
Bij het voortgezet onderwijs is kerndoel 43 van belang:
“De leerling leert over overeenkomsten, verschillen en veranderingen in cultuur en levensbeschouwing in Nederland, leert eigen en andermans leefwijze daarmee in verband te brengen, en leert de betekenis voor de samenleving te zien van respect voor elkaars opvattingen en leefwijzen, en leert de betekenis voor elkaars opvattingen en leefwijzen, en leert respectvol om te gaan met de diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.”
De Living Library sluit hier naadloos bij aan. Door in gesprek te gaan met mensen die regelmatig vooroordelen ervaren wordt empathie ontwikkeld en wordt respect voor diversiteit vergroot. Zoals hierboven vermeld is het concept wetenschappelijk bewezen effectief.
Reactie van een docent
Ik zag dat er veel wederzijds respect was en dat het veel indruk op de kinderen heeft gemaakt. Wat me vooral heeft geraakt, is dat dit concept voor zoveel verbinding, begrip en respect kan zorgen in de maatschappij, heel belangrijk om de kinderen mee te geven. Ook vind ik het zo mooi dat de mensen die kwamen vertellen hun verhaal deelden om anderen te helpen.
Heb je interesse? Neem dan contact met ons op!
We hebben eerder o.a. Living Libraries georganiseerd voor:
